کشتی‌های ایرانی به دلیل نداشتن سوخت استاندارد در بنادر جهان توقیف و جریمه میشوند .
مصوبه سازمان جهانی دریانوردی چه بوده است ؟
یکی از مصوبه‌های IMO زمینه کنوانسیون مارپل درباره حفظ محیط زیست بوده، مبنی بر اینکه از ابتدای سال 2020 ناوگان دریای در کل دنیا باید از سوخت کم‌سولفور یعنی با سولفور نیم درصد استفاده کنند.در حال حاضر میزان سولفور مورد استفاده در سوخت کشتی‌ها 3.5 درصد است. این مصوبه از سال 2005 به تمام شرکت‌های کشتیرانی و سازمان‌های دریانوردی در دنیا اطلاع داده شده بود و در ایران هم مکاتبات زیادی برای آغاز تولید این سوخت با نهادهای مختلف انجام شد اما در آن زمان تولید سوخت کم‌سولفور را جدی نگرفتند.این امر موجب شده است که اکنون ناوگان کشتی های ایران با مشکل مواجه شوند.
چالش اصلی تامین سوخت کم سولفور کشتی‌ها کجاست ؟
چالش اصلی در این حوزه زنجیره تامین و توزیع این نوع سوخت است .با توجه به اینکه اهمیت این موضوع در شرکت پالایش و پخش فرآورده ای نفتی درست درک نشده و سرمایه گذاری لازم در زمان مناسب برای تولید این سوخت در کشور انجام نشده است . اکنون تنها پالایشگاه شازند اراک امکان تولید این نوع سوخت را دارد.پالایشگاه شازند توانایی تولید ماهانه 45 هزار تن تولید سوخت با سولفور نیم درصد را دارد اما در حال حاضر با شرایط موجود می‌تواند 1500 تن تحویل دهد. از سوی دیگر شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی اعلام کرده هر شرکتی که سوخت کم‌سولفور می‌خواهد باید برای تامین این سوخت به پالایشگاه شازند مراجعه کند، این بدان معنا است که حمل این فرآورده به عهده شرکت های کشتیرانی است.
در حال حاضر با توجه به سرمای هوا و عدم توانایی وزارت نفت در انتقال گاز به مناطق سردسیر، ناوگان وزارت نفت درگیر انتقال مازوت به مناطق مختلف کشور است و نمی‌تواند با ناوگان تحت اختیار خود سوخت کم‌سولفور را تا بنادر حمل کند.با توجه به اینکه نیاز صنعت دریایی کشور به سوخت با سولفور نیم درصد 1.5 میلیون تن در سال است، گفت: به طور قطع تنها پالایشگاه شازند نمی‌تواند این مقدار سوخت را تامین کند.
آیا امکان خرید سوخت کم سولفور برای کشتی‌ها از کشور های خارجی نیست ؟
در حال حاضر سوخت با 3.5 درصد سولفور 300 تا 350 دلار در هر تن است که قیمت سوخت نیم درصد سولفور به 750 دلار می‌رسد و کشور سنگاپور این قیمت را برای فروش سوخت کم‌سولفور تعیین کرده است.در حال حاضر حدود 60 تا 70 درصد هزینه‌های یک کشتی را هزینه‌های سوخت شامل می‌شود و با توجه به اینکه سوخت کم‌سولفور در کشوری مانند سنگاپور 750 دلار قیمت‌گذاری شده، تامین این سوخت از کشورهای خارجی 1.5 برابر قیمت‌ها را افزایش می‌دهد که این افزایش قیمت عیناً وارد قیمت تمام شده کالا خواهد شد.
با توجه به اینکه 80 تا 90 درصد کالاها از طریق دریا وارد ایران میشوند و اغلب این کالاها هم از کالاهای اساسی هستند ، اگر وزارت نفت و پالایشگاه‌ها نتوانند سوخت کم‌سولفور را در داخل تولید و تامین کنند، شرکت‌های کشتیرانی به ناچار باید این سوخت را از کشورهای
حتی در صورت اجبار به خرید سوخت کم سولفور از کشور های خارجی ،چالش دیگر نحوه انتقال ارز برای خرید سوخت کم‌سولفور از سایر کشورها است. با توجه به تحریم‌های موجود، امکان انتقال ارز از طریق سیستم بانکی نیست و ما مجبوریم از صرافی‌ها این ارز را منتقل کنیم که آن هم 3 درصد گرانتر تمام می‌شود.خارجی بخرند که این باعث افزایش قیمت تمام شده حمل کالا می‌شود.
ماهی گیری امارات از آب گل آلود برای جذب کشتی‌ها
از آنجایی که بندر فجیره در نزدیکی ایران در حال تهیه سوخت کم‌سولفور است، سایر کشتی‌های خارجی برای اینکه بتوانند از سوخت کم‌سولفور استفاده کنند از ایران تغییر مسیر می‌دهند تا بتوانند از سوخت کم‌سولفور استفاده کنند.
راه حل های موجود چیست ؟
یکی از راهکارها نصب اسکرابر است که با این دستگاه می‌توان سوخت با سولفور 3.5 درصد را تسویه و به سوخت با سولفور نیم درصد تبدیل کرد اما مشکل اساسی این است که اسکرابرها فقط قابلیت نصب در کشتی‌های مدل 2013 به بعد را دارند.همچنین می‌توان از گازوئیل به جای سوخت با سولفور 3.5 درصد استفاده کرد .اما با توجه به اینکه هر لیتر آن 7500 تومان است، صرفه اقتصادی ندارد. از سوی دیگر استفاده گازوئیل در طولانی مدت باعث ایجاد نقص در موتور کشتی‌ها می‌شود.
با توجه به اینکه وزارت نفت در تولید سوخت کم‌سولفور تعلل کرده است ،لازم است پالایشگاه‌های اصفهان و آبادان هم وارد تولید سوخت کم‌سولفور شوند تا بتوانند بخشی از نیاز کشور را جبران کنند. همچنین سازمان بنادر تنفس یک ساله برای استفاده از سوخت کم‌سولفور به کشتی‌های کاپوتاژی فعال در بنادر ایران بدهد.