تامین مالی پروژههای نفت، گاز و پتروشیمی مهمترین چالش پیش روی فعالان این صنعت در ایران است. محقق کردن پتانسیلهای فوقالعاده این صنعت در کشور نیازمند سرمایهگذاری کلانی است که در شرایط تحریمی و فقدان دسترسی به منابع سرمایهگذاران خارجی نیازمند بسیج منابع داخلی است. هدایت سرمایههای داخلی به سمت صنعت انرژی، علاوه بر راهانداز چرخهای این صنعت و خلق ارزش برای کشورمان، بازدهی قابل توجهی برای سرمایهگذاران به همراه خواهد داشت.
یکی از موضوعاتی که همیشه در انجام و اجرایِ پروژه های زیربنایی در کشورهای در حال توسعه، مورد توجه قرار گرفته است، روشِ تأمین مالیِ این گونه طرح هاست. روش های مهم و معمول در مورد اقسام تأمین مالی پروژه های زیربنایی، استفاده از منابع داخلی و هزینه مستقیم دولت، استقراض دولت(چه استقراض داخلی و چه استقراض خارجی)، قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال(مانند قراردادهای BOT)، قراردادهای مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات، ساخت و تأمین مالی (EPCF)، مشارکت مدنی یا جوینت ونچر (JV) و سرمایه گذاری مستقیم غیردولتی (شامل بخش خصوصی و بخش خارجی) را شامل می گردد.
فقدان دسترسی به منابع آسان خارجی و نیز ناکافی بودن منابع دولتی جهت اجرایی کردن طرحهای این صنعت سبب شده بازیگران این صنعت به دنبال راههای جدیدی جهت تامین سرمایه مورد نیاز خود باشند. در عمل، نبود زبان مشترک بین صاحبان پروژهها و سرمایهگذاران، ظرافتهای حقوقی و قانونی روشهای تامین مالی موجود در کشور و نیز عدم ارتباط منسجم بین سرمایهگذاران و سرمایهپذیران موانعی بزرگ بر سر راه تجهیز منابع این طرحها میشود.
تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) یکی از شیوه های نوین تأمین مالی است که بسط و گسترش آن حاصل پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنار اقبال و اعتماد عمومی است. در برنامه سال ۱۴۰۰ هدایت سرمایه های خرد مردمی به سمت تولید از طریق تامین مالی جمعی و استفاده از ماده ۱۱ قانون رفع موانع تولید به عنوان پروژه ای دیده شده است.
با استفاده از فنّاوری بلاکچین و هوش مصنوعی میتوان با شکل دهی یک پلتفرم کاهش هزینههای انرژی را ایجاد کرد.اخیرا شرکت Distro به عنوان مجری پلتفرمی را بر این مبنا در بندر رتردام ایجاد کرده است .این شرکت با به کارگیری صفحات خورشیدی و باتری، انرژی تولیدی را ذخیره کرده و در اختیار کاربران خود قرار میدهد. بر این اساس یک بستر مبتنی بر قیمتهای عادلانه و توافقات تجاریِ شفاف شکل گرفته و شرکتها را برای استفاده از انرژیِ سبز برای دستیابی به بندر سبز ترغیب میکند.این پلتفرم با بهرهگیری از فناوریهای محاسباتی، میزان کاهش مصرف انرژی مشترکان را اندازهگیری کرده و به ازای کاهش مصرف، پاداشی در قالب اعتبار دیجیتالی در کیف پول دیجیتال مشترکین، شارژ میکند.شرکت ها و بهره برداران بندر میتوانند از این اعتبار دیجیتال تخصیص یافته که قابلیت نقل و انتقال، خرید و فروش و تبدیل به کالا و خدمات و … دارد استفاده کنند و با رشد این اکوسیستم حتی هزینه مصرف حاملهای دیگر انرژی را نیز پرداخت کنند. “Nico van Dooren” مدیر جدید تجارت بندر رتردام در رابطه با این پروژه گفت: این طرح آزمایشی برای همه مفید است، زیرا نه تنها قیمت انرژی را مناسب میکند بلکه هزینههای انرژی پایدار را برای مشتریان به شدت کاهش میدهد این یک راه حل است که به هدف محیط زیست پایدار با کربن خنثی کمک میکند.در این طرح که برای اولین بار در جهان به ابتکار شرکت Distro به اجرا در میآید و از این طریق شرکتهای پیمانکار و فعال در بندر میتوانند برق مورد نیاز خود را با اعلام تقاضا پس از ۴۸ ساعت دریافت کنند.در این روش بلاکچین و هوش مصنوعی الگوی مصرف و میزان تولید در مصرف استفاده کنندگان برق را پیشبینی کرده و بر اساس کیلووات ساعت میزان عرضه و تقاضا را متعادل میکند. این پلتفرم کمک میکند تا انرژی خورشیدی اضافی ذخیره شده و در مواردی که تولید انرژی خورشیدی پایین است آن را به کاربران عرضه کند.
ایجاد این نوع پلتفرم ها در بنادر و بهرهگیری از فناوریهای جدید، باعث میشود که کشور به سمت مصرف بهینه انرژی در بخش دریا حرکت کند.با توجه به اینکه اعتبار دیجیتال موجود در این شبکه صرفاً به کالا و خدمات تبدیل میشود و بر مبنای کاهش مصرف شکل گرفته است، منجر به افزایش نقدینگی نمیشود. ضمن آنکه، حاکمیت امکان رصد آنلاین میزان مصرف انرژی در کل سواحل کشور را پیدا خواهد کرد و از طرفی فرهنگ کاهش مصرف انرژی نیز در افراد و شرکتها نهادینه میشود.
کشتیهای ایرانی به دلیل نداشتن سوخت استاندارد در بنادر جهان توقیف و جریمه میشوند .
کشتیها با آغاز اجرای مصوبه سازمان جهانی دریانوردی مبنی بر استفاده از سوخت کمسولفور در ناوگان دریایی از ابتدای سال 2020، اگر از سوخت کمسولفور استفاده نکنند در بنادر خارجی توقیف میشوند و اجازه پهلودهی به ناوگان ایرانی داده نمیشود. همچنین در بنادر خارجی به کشتیهایی که از سوخت کمسولفور استفاده نکردند سرویس نمیدهند و آنها را جریمه میکنند.
مصوبه سازمان جهانی دریانوردی چه بوده است ؟
یکی از مصوبههای IMO زمینه کنوانسیون مارپل درباره حفظ محیط زیست بوده، مبنی بر اینکه از ابتدای سال 2020 ناوگان دریای در کل دنیا باید از سوخت کمسولفور یعنی با سولفور نیم درصد استفاده کنند.در حال حاضر میزان سولفور مورد استفاده در سوخت کشتیها 3.5 درصد است. این مصوبه از سال 2005 به تمام شرکتهای کشتیرانی و سازمانهای دریانوردی در دنیا اطلاع داده شده بود و در ایران هم مکاتبات زیادی برای آغاز تولید این سوخت با نهادهای مختلف انجام شد اما در آن زمان تولید سوخت کمسولفور را جدی نگرفتند.این امر موجب شده است که اکنون ناوگان کشتی های ایران با مشکل مواجه شوند.
چالش اصلی تامین سوخت کم سولفور کشتیها کجاست ؟
چالش اصلی در این حوزه زنجیره تامین و توزیع این نوع سوخت است .با توجه به اینکه اهمیت این موضوع در شرکت پالایش و پخش فرآورده ای نفتی درست درک نشده و سرمایه گذاری لازم در زمان مناسب برای تولید این سوخت در کشور انجام نشده است . اکنون تنها پالایشگاه شازند اراک امکان تولید این نوع سوخت را دارد.پالایشگاه شازند توانایی تولید ماهانه 45 هزار تن تولید سوخت با سولفور نیم درصد را دارد اما در حال حاضر با شرایط موجود میتواند 1500 تن تحویل دهد. از سوی دیگر شرکت پخش و پالایش فرآوردههای نفتی اعلام کرده هر شرکتی که سوخت کمسولفور میخواهد باید برای تامین این سوخت به پالایشگاه شازند مراجعه کند، این بدان معنا است که حمل این فرآورده به عهده شرکت های کشتیرانی است.
در حال حاضر با توجه به سرمای هوا و عدم توانایی وزارت نفت در انتقال گاز به مناطق سردسیر، ناوگان وزارت نفت درگیر انتقال مازوت به مناطق مختلف کشور است و نمیتواند با ناوگان تحت اختیار خود سوخت کمسولفور را تا بنادر حمل کند.با توجه به اینکه نیاز صنعت دریایی کشور به سوخت با سولفور نیم درصد 1.5 میلیون تن در سال است، گفت: به طور قطع تنها پالایشگاه شازند نمیتواند این مقدار سوخت را تامین کند.
آیا امکان خرید سوخت کم سولفور برای کشتیها از کشور های خارجی نیست ؟
در حال حاضر سوخت با 3.5 درصد سولفور 300 تا 350 دلار در هر تن است که قیمت سوخت نیم درصد سولفور به 750 دلار میرسد و کشور سنگاپور این قیمت را برای فروش سوخت کمسولفور تعیین کرده است.در حال حاضر حدود 60 تا 70 درصد هزینههای یک کشتی را هزینههای سوخت شامل میشود و با توجه به اینکه سوخت کمسولفور در کشوری مانند سنگاپور 750 دلار قیمتگذاری شده، تامین این سوخت از کشورهای خارجی 1.5 برابر قیمتها را افزایش میدهد که این افزایش قیمت عیناً وارد قیمت تمام شده کالا خواهد شد.
با توجه به اینکه 80 تا 90 درصد کالاها از طریق دریا وارد ایران میشوند و اغلب این کالاها هم از کالاهای اساسی هستند ، اگر وزارت نفت و پالایشگاهها نتوانند سوخت کمسولفور را در داخل تولید و تامین کنند، شرکتهای کشتیرانی به ناچار باید این سوخت را از کشورهای
حتی در صورت اجبار به خرید سوخت کم سولفور از کشور های خارجی ،چالش دیگر نحوه انتقال ارز برای خرید سوخت کمسولفور از سایر کشورها است. با توجه به تحریمهای موجود، امکان انتقال ارز از طریق سیستم بانکی نیست و ما مجبوریم از صرافیها این ارز را منتقل کنیم که آن هم 3 درصد گرانتر تمام میشود.خارجی بخرند که این باعث افزایش قیمت تمام شده حمل کالا میشود.
ماهی گیری امارات از آب گل آلود برای جذب کشتیها
از آنجایی که بندر فجیره در نزدیکی ایران در حال تهیه سوخت کمسولفور است، سایر کشتیهای خارجی برای اینکه بتوانند از سوخت کمسولفور استفاده کنند از ایران تغییر مسیر میدهند تا بتوانند از سوخت کمسولفور استفاده کنند.
راه حل های موجود چیست ؟
یکی از راهکارها نصب اسکرابر است که با این دستگاه میتوان سوخت با سولفور 3.5 درصد را تسویه و به سوخت با سولفور نیم درصد تبدیل کرد اما مشکل اساسی این است که اسکرابرها فقط قابلیت نصب در کشتیهای مدل 2013 به بعد را دارند.همچنین میتوان از گازوئیل به جای سوخت با سولفور 3.5 درصد استفاده کرد .اما با توجه به اینکه هر لیتر آن 7500 تومان است، صرفه اقتصادی ندارد. از سوی دیگر استفاده گازوئیل در طولانی مدت باعث ایجاد نقص در موتور کشتیها میشود.
با توجه به اینکه وزارت نفت در تولید سوخت کمسولفور تعلل کرده است ،لازم است پالایشگاههای اصفهان و آبادان هم وارد تولید سوخت کمسولفور شوند تا بتوانند بخشی از نیاز کشور را جبران کنند. همچنین سازمان بنادر تنفس یک ساله برای استفاده از سوخت کمسولفور به کشتیهای کاپوتاژی فعال در بنادر ایران بدهد.
اینترنت اشیا ، یا اینترنت چیزها (Internet of Things) یک پارادایم نسبتاً جدید است که در سناریوهای ارتباطات بیسیم و مدرن به سرعت در حال رشد است. ایده اصلی این مفهوم، حضور فراگیر انواع اشیاء در اطراف ما است، از جمله تگهای RFID، سنسورها، محرکها، تلفنهای همراه و غیره – که از طریق طرحهای آدرسدهی منحصربهفرد قادر هستند با برقراری ارتباط با یکدیگر و همکاری برای دستیابی به اهداف مشترک هماهنگ شوند.
به کمک اینترنت اشیا برنامه ها و دستگاه های مختلف می توانند از طریق اتصال اینترنت با یکدیگر و حتی انسان تعامل و صحبت کنند. برای نمونه می توان به دیسپنسر های هوشمند که به اینترنت متصلند و شما را از فروش سوخت و اطلاعات کامل هویتی کلیه خودروهایی که از این دیسپنسر سوخت گرفته اند با خبر می سازند اشاره نمود. در واقع، اینترنت اشیا شرکت های توزیع و خرده فروش سوخت و فرآورده های نفتی را قادر می سازد تا کلیه دارایی ها و تجهیزات مورد استفاده در شبکه توزیع سوخت شامل ناوگان و تجیزات درون جایگاههای سوخت را از راه دور و به کمک زیرساخت های اینترنتی مدیریت و کنترل کنید.اینترنت اشیا فرصت هایی ایجاد می کند برای ادغام مستقیم دنیای فیزیکی و سیستم های مبتنی بر کامپیوتر، سیستم هایی مانند؛ ناوگان هوشمند توزیع سوخت ، دیسپنسرهای هوشمند و پمپ بنزین های هوشمند.
کاربردهای اینترنت اشیا (IoT) در مبارزه با قاچاق سوخت
بدون شک، قدرت اصلی اینترنت اشیا تأثیر بالایی است که در جنبههای مختلف زندگی روزمره و رفتار کاربران بالقوه میتواند داشته باشد.در زمینه کاربردهای حوزه مبارزه با قاچاق حامل های انرژی تز منظر مدیریت کلان ، راحتی در نظارت، شفافیت فرآیند ها ، یادگیری پیشرفته، مدیریت کلان داده ها ، کاهش هزینههای عرضه خارج از شبکه تنها برخی از سناریوهای کاربردی ممکن است که پارادایم جدید نقش مهمی در آیندهای نزدیک دارد. بهطور مشابه، از منظر کسب و کارهیا حوزه توزیع و خرده فروشی حامل های انرژی ، تسهیل مواردی نظیر اتوماسیون، تدارکات، مدیریت کسب و کار / فرآیند، کاربردهای ایمنی و مدیریت دارایی ها ، امنیت و حمل و نقل هوشمندفرآورده قابل مشاهده است.
سالانه هزاران میلیارد تومان سرمایهی ملی از طریق قاچاق سوخت از کشور خارج می شود، با افزایش نرخ ارز در چند سال اخیر، این پدیده شوم ابعاد گستردهتری پیدا کرده است.با استفاده از اینترنت اشیا ن میزان فراورده بارگیری شده به نفتکش، زمان بارگیری، زمان تحویل به جایگاه، مشخصات خود نفتکش و راننده و حتی مسیر طی شده از پالایشگاه به جایگاه در هر لحظه رصد و کنترل میگردد. در طول مسیر هرگونه دستگاری در تانکر نفتکش، توسط سامانه شناسایی و اعلام میگردد. حجم و زمان فراورده تخلیه شده به جایگاه کاملا رصد و کنترل شده و هر خودروی که برای سوختگیری به جایگاه میرسد توسط سامانه کاملا مکانیزه و هوشمند شناسایی میگردد و با توجه به سوختگیری قبلی و میزان پیمایش خودرو، راننده می تواند سوختگیری کند.مهمترین مزیت این سامانه به صفر رسیدن نقش انسان در کل فرایند رصد و کنترل از مرحله تولید نفت خام تا مصرف کننده نهایی است زیرا هر چقدر نقش انسان در این سامانه بیشتر باشد علاوه بر خطاهای انسانی، امکان دخل و تصرف زیادتر خواهد بود
لیتیوم هدف بعدی روسیه در بازار انرژی جهان است .غول انرژی اتمی روسیه، روساتم، در نظر دارد تا سال ۲۰۲۳ تولید این فلز ارزشمند را آغاز کند و هدف آن به دست آوردن ۹ تا ۱۰ درصد از بازار جهانی آن تا سال ۲۰۳۰ است.
اورانیوموان، یکی از واحدهای غول انرژی اتمی روسیه، روساتم، در نظر دارد تا سال ۲۰۲۳ تولید لیتیوم را آغاز کند و هدف آن به دست آوردن ۹ تا ۱۰ درصد از بازار جهانی لیتیوم تا سال ۲۰۳۰ است.
سرگی پولوگورودنیک، مدیرکل تنکس در گفتگو با خبرنگاران گفت: ما در نظر داریم در خارج از کشور مالکیت منابعی از مواد اولیه را به دست آوریم تا محصولات نهاییای مانند باتری را به طور محلی در روسیه تولید کنیم.
روس اتم برنامه اکتشاف و فروش لیتیوم را دارد و امکان پیشرفت باتری های لیتیوم _ یون را در نظر گرفته است. این شرکت روی فناوری های جدید باتری تمرکز کرده است. کریل کوماروف، مدیر اجرایی این شرکت در گفت وگو با بلومبرگ گفت: «انقلاب در صنعت اتومبیل سریع تر از پیش بینی ها انجام شد. ما قصد داریم تا خط تولید خود را با تلفیقی از همه پیشرفت های اخیر چه در زمینه باتری های لیتیمی و چه در زمینه های دیگر به راه اندازیم تا در نهایت به محصولاتی جدید دست پیدا کنیم و حتی در این زمینه ممکن است با تولیدکنندگان خودور نیز همکاری کنیم.»
سال گذشته اورانیوموان به طور فعالی به دنبال منابع این فلز بوده است. در ماه اکتبر این شرکت تفاهمنامه همکاریای با شرکت «ولس مینرالز» برای تملک ۵۱ درصد از سهام پروژه لیتیوم آتاکاما، در شمال شیلی، امضا کرد.
این پروژه ۴۶,۲۰۰ هکتار از یکی از بزرگترین معادن لیتیوم جهان با بالاترین خلوص را در بر میگیرد. لیتیوم به عنصری غیرقابل جایگزین در باتریهای استفاده شده در ابزارهای تکنولوژی بالا و خودروهای الکتریکی تبدیل شده است.
«شرکتهای بزرگ نمیپذیرند که با حمایت بومیان، جنبشهای اجتماعی و کارگران، لیتیوم میتواند به نقطه اتکایی برای آزادی مردم بولیوی تبدیل شود.» اینها سخنان اوو مورالس رئیسجمهور سابق بولیوی است. دولت او در نتیجه کودتایی نظامی که به عقیده بسیاری برای دستیابی به ذخایر عظیم لیتیوم این کشور بوده است، سرنگون شد.
بولیوی حالا به نقطه کانونی اعتراضات گسترده و اعتصابات سراسری تبدیل شده است. به دنبال کودتای نظامی که در سال ۲۰۱۹ علیه هشتادمین رئیسجمهور قانونی این کشور «اوو مورالس» صورت گرفت، این کشور به کانون بحرانهای سیاسی در منطقه تبدیل شده و خواسته اصلی معترضان و اعتصابیون «بازگشت دموکراسی» و «حاکمیت ملی» بر بولیوی است. رهبران راستگرای مسیحی برخاسته از کودتا در بولیوی، تصمیم گرفتهاند که بار دیگر انتخابات ریاست جمهوری در بولیوی را به تعویق بیندازند و وضعیت بحرانی دولت موقت را کماکان ادامه دهند. این تصمیم در کنار سایر جنبههای عملکرد دولت موقت، با خشم و مخالفتهای سرسختانه کارگران و نیروهای ضد دولت کودتا مواجه شده است. مرکز کارگران بولیوی (COB) که با حدود ۲ میلیون عضو از جمعیت ۱۱ میلیون نفری بولیوی، بزرگترین فدراسیون ملی اتحادیهها و سندیکاهای کارگری این کشور محسوب میشود،۲۸ جولای اولتیماتومی ۷۲ ساعته را به مقامات ارائه داد و در آن اعلام کرد درصورتی که تصمیم تاخیر در انتخابات لغو نشود، بولیوی با اعتصاب عمومی روبهرو خواهد شد. مقامات به اولتیماتوم این اتحادیه توجهی نکردند و حالا اعتصاب سراسری بولیوی را فرا گرفته است.
بزرگترین ذخایر جهان در بزرگترین کویر نمک دنیا
بولیوی بهعنوان یکی از مهمترین معادن لیتیوم جهان در منطقه حیاط خلوت ایالات متحده، منبعی بسیار بزرگ و مهم برای تولید و استخراج این کامودیتی محسوب میشود. لیتیوم به عقیده بسیاری، نفت آینده و موتور محرک رشد انرژیهای تجدیدپذیر در سالهای پیش رو خواهد بود. «گایا وینس»، نویسنده و روزنامهنگار مطرح بریتانیایی، در کتاب معروفش «ماجراهای عصر آنتروپوسن» که بسیاری از جوایز و عناوین بهترین کتاب علمی سال ۲۰۱۵ را کسب کرد، درباره معادن لیتیوم بولیوی میگوید: «تلاش بشر برای جایگزینی کم کربنها و تجدیدپذیرها با سوختهای فسیلی به معنای برقی کردن گرمایش، روشنایی و حملونقل خواهد بود که در آن مخازن سوخت فسیلی موتورها با باتریها جایگزین میشوند. ماده خام مورد نیاز برای این منبع انرژی سبک و با چگالی بالا، لیتیومی است که خود نیز باید استخراج شود و یکی از معدود نقاط مجهز جهان برای استخراج آن بولیوی است.» وینس توضیح میدهد که «سالار دوییونی» بولیوی که وسیعترین کویر نمک بر روی کره زمین محسوب میشود، احتمالا میتواند بالغ بر نیمی از لیتیوم مصرفی جهان را تامین کند. در دوران زمامداری مورالس، این کشور در مسیر صنعتیسازی منابع غنی خود بود و «شرکت ملی لیتیوم بولیوی» با همراهی شرکت «آ سیای سیستم» آلمان با یکدیگر برای توسعه در حوزه لیتیوم به توافق رسیده بودند که با وقوع کودتا این توافق نیز از هم پاشید.
ذخایر لیتیوم بولیوی
به گزارش سازمان زمین شناسی آمریکا، برآورد میشود که ذخایر لیتیوم بولیوی معادل ۲۲ درصد کل ذخایر لیتیوم جهان است و بالاتر از همسایگانش شیلی با ۱۸ درصد و آرژانتین با ۱۶ درصد بزرگترین ذخایر لیتیوم جهان را داراست. لیتیوم تودی در گزارشی به نقل از دولت این کشور ادعا کرده است که تخمین آنها از منابع لیتیوم بولیوی در صحرای نمکی سالار دو ییونی حدود ۱۴۰ میلیون تن است که برابر با ۷۰ درصد ذخایر لیتیوم دنیا است. اهمیت منابع لیتیوم این کشور در جایی مشخص میشود که مطابق برآوردهای «نهاد بروکینگز» که یکی از تاثیرگذارترین اتاق فکرها (Think Tank) در جهان به شمار میآید؛ به دلیل توسعه صنایعی مانند تولید تلفنهای همراه هوشمند و خودروهای برقی، تا سال ۲۰۲۵ میزان تقاضا برای لیتیوم در سراسر جهان ۳ برابر تقاضا در سال ۲۰۲۰ خواهد بود.
مساله حاکمیت ملی و لیتیوم در بولیوی
طی سالهای اخیر مساله لیتیوم در بولیوی به یکی از مهمترین دغدغههای مردم و سیاستمداران تبدیل شده است. مورالس که بهعنوان نخستین رئیسجمهوری که از میان بومیان این کشور به قدرت رسید، مطابق ادعای خودش استعمار ۵۰۰ ساله در خاک بولیوی را پایان داده بود. در دوران زمامداریاش با حمایتهای بزرگ اجتماعی توانست لیتیوم بولیوی را تا حدود زیادی بهطور واقعی ملی و از دست شرکتهای آلمانی که کنترل لیتیوم این کشور را در اختیار داشتند خارج کند و با همکاری آلمان و چین به توسعه این صنعت بپردازد. او در گفتوگویی با گلن گرینوالد هم اذعان کرد که معتقد است تنها الیگارشهای بولیویایی علیه او کودتا نکردند بلکه توطئهای خارجی با همکاری شرکتهای چند ملیتی در پشت کودتا قرار دارد. او معتقد است که شرکتهای بزرگ جهانی نمیخواهند بپذیرند که با حمایت جنبشهای اجتماعی و کارگری، لیتیوم میتواند باعث آزادی مردم بولیوی باشد.
در چنین شرایطی با وقوع کودتا ورق برگشت؛ به گزارش رادیو کاوساچون بولیوی، دولت موقت اعلام کرده است که قصد دارد تعداد زیادی از شرکتهای چندملیتی را برای سرمایهگذاری به سالار دو ییونی دعوت کند. یکی از شرکتهایی که در میان دعوتشدگان نامش به چشم میآید، غول حوزه فناوری و تولید خودروهای الکتریکی آمریکا یعنی شرکت تسلا است. آنها از ایلان ماسک، بنیانگذار، سهامدار ارشد و مدیرعامل اجرایی شرکت تسلا دعوت کردهاند تا از سالار دو ییونی بازدید کند و یک کارخانه باتری لیتیومی را در این منطقه برای خودروسازی تسلا راهاندازی کند.
جنجال ایلان ماسک
خبر دعوت از ایلان ماسک و شرکتهای چندملیتی به بولیوی خشم بسیاری از مردم و اتحادیههای قدرتمند کارگری این کشور را برانگیخت. ایلان ماسک چندی پیش در پاسخ به کاربری که آمریکا را به طراحی کودتا در بولیوی برای دستیابی به منابع لیتیوم متهم کرده بود، در صفحه توییترش نوشت: «ما هر جای دنیا که بخواهیم دست به کودتا میزنیم! با این مساله کنار بیایید!» ایلان ماسک با این توییت عجیب خود که احتمالا قصد شوخی داشته، باعث خشم و واکنش گسترده بسیاری از کاربران توییتر، نهادها، شخصیتها و نشریات در سراسر جهان شد. خبرگزاری اسپوتنیک در گزارشی به توییت اوو مورالس، رئیسجمهور سابق بولیوی اشاره کرد که عنوان میکند اظهارات ایلان ماسک دلیلی دیگر بر اثبات این مساله است که کودتا در بولیوی برای غارت منابع لیتیوم این کشور بوده است.
آینده لیتیوم بولیوی چه میشود؟
از زمان توییت ایلان ماسک به طرز قابل توجهی حساسیتها به مساله لیتیوم و تئوری کودتای لیتیومی در این کشور افزایش یافت و به گفته ناظران و تحلیلگران سرعت سازماندهی کارگری علیه این مساله را به شکل چشمگیری افزایش داد و به اعتصابات کنونی منجر شده است که در آن رانندگان و کارگران معترض جادهها و اتوبانها در سراسر این کشور و اطراف سالار دو ییونی را مسدود کردهاند و تنها به خودروهای کادر درمانی اجازه تردد میدهند. در چنین شرایطی اگر اعتصابیون بولیویایی و مخالفان بتوانند از پس دولت موقت این کشور بر بیایند، احتمالا آینده بازار لیتیوم در جهان دستخوش تغییراتی جدی خواهد شد. در حال حاضر گزارشهای محلی از بولیوی حاکی از آن است که محمولههای لیتیوم به دلیل اعتصاب رانندگان و بستهشدن شریانهای اصلی ارتباطی در این کشور در انبارها ماندهاند و تداوم این وضعیت میتواند منجر به افزایش قیمت این کامودیتی استراتژیک شود. در این میان منافع شرکتهای آلمانی و چینی نیز در نقطه روبهروی ابر شرکتهای آمریکایی قرار گرفته است. همزمان با پیروزی کودتای نیروهای متمایل به آمریکا، شرکتهای آلمانی که تجهیزات و تکنولوژیهای بسیار گران قیمت و پیشرفتهای را برای تولید لیتیوم کربنات در خاک بولیوی مستقر کردهاند و دههها مشغول سرمایهگذاری در این کشور بودهاند نیز با مخاطرات بسیار جدی روبهرو خواهد شد. چینیها نیز در این کشور سرمایهگذاری عظیمی روی لیتیوم انجام دادهاند و با همکاری شرکت ملی لیتیوم بولیوی مشغول ساخت چندین کارخانه لیتیوم کربنات در این کشور بودند.
در چنین شرایطی باید دید که توان سازماندهی فدراسیونهای کارگری و سوسیالیستهای بولیویایی که لیتیوم را ثروت ملی بولیویاییها میدانند و به دنبال ملیسازی منابع این کشورند پیروز خواهند شد یا دولت موقت حاکم که به دنبال گره زدن منافع شرکتهای بزرگ جهانی در لیتیوم بولیوی با سرنوشت سیاسی خود است؟
حق العمل جایگاه های سوخت بر اساس بند 3 ذیل جدول تبصره 14 لایحه بودجه سال 1399، از 1399/1/1 از مصرف کننده نهایی دریافت میگردد و از سوی دیگر بر اساس قانون هزینه خدمات جایگاه های سوخت به تصویب هیئت وزیران میرسد که تاکنون با وجود گذشت شش ماه از سال،هنوز ابلاغ نشده است.سوال این است که چرا با وجود افزایش بیش از 48 درصدی هزینه نیروی کار ،افزایش تورم و نرخ انواع کالا و خدمات تاکنون نرخ خدمات جایگاه داران افزایش نیافته است ؟ چرا صاحبان و بهره برداران جایگاههای سوخت نباید در شرایط پیچیده و خاص اقتصادی امروز بهره مناسبی از کسب و کار و سرمایه گذاری خود ببرند؟
پمپ بنزین سرمایه قفل شده
سرمایه گذاری در پمپ بنزین حکایت عجیبی است . این سرمایه گذاری ابعاد مختلفی دارد. اولین نکته این است که برای راه اندازی و بهره برداری از یک جایگاه سوخت شما باید سرمایه زیادی را نسبت به مکان جغرافیایی آن صرف تهیه زمین کنید.بعد از این مرحله هزینه ساخت و راه اندازی هم عدد قابل توجهی بین یک تا 4 میلیارد تومان میشود.نکته جالب هم این است که از زمان تهیه زمین تا بهره برداری بر اساس شرایط و میزان کارهای اداری موجود در شرکت ملی پخش فراورده های نفتی که در هر ناحیه و منطقه متفاوت است ،تقریبا 17 ماه سرمایه بلا استفاده باقی میماند.و از همه جالب تر این است که شما تعهد میدهید که کاربری این زمین تا مدت زمانی بین 10 تا 20 سال بعد از راه اندازی تغییر نخواهد کرد.البته راه کارهایی برای بهبود نرخ بازگشت این سرمایه گذاری در مقاله ای با عنوان “پمپ بنزین را چگونه به سود 800 درصدی برسانیم” ارابه شده است .
انحصار شرکت پخش فرآورده های نفتی ایران و مشکلات مربوط به آن
شرکت ملی پخش ایران به عنوان یک شرکت دولتی توزیع فرآورده های نفتی را به صورت انحصاری با نرخ مصوب در اختیار دارد.این انحصار باعث شده است تا خریداران عمده و توزیع کنندگان فراورده های مختلف امکان و قدرت چانه زنی بر سر قیمت ،کیفیت و شرایط قراردادی را نداشته باشند و عملا مجبور باشند تا هر شرایط را که شرکت پخش اعلام و الزام میکند بپذیرند. این شرایط در بخش های مختلف از ایمنی و نظارت گرفته تا قوانین مربوط به تعیین نره حق العمل جایگاههای سوخت همواره مورد اعتراض جایگاه داران بوده است .
حق العمل فروش فرآورده های نفتی چطور تعیین میشود؟
کارمزد جایگاه های سوخت تا قبل از سال 97 به صورت پرداخت توسط شرکت ملی پخش با توجه به مبادی تامین سوخت، پراکندگی جغرافیایی و سطح جایگاه محاسبه و پرداخت می شد .در رویه قبلی فرآورده را با نرخ تکلیفی به جایگاه دار فروخته و مبلغ آن را وصول و به خزانه واریز میشد. سپس بعد از حدود یک ماه دوباره به خزانه مراجعه و بودجه ای را برای پرداخت کارمزد جایگاه داران دریافت و پس از محاسبات دقیق مالی کارمزد جایگاه داران پرداخت می شد. با تغییر روند پرداخت ها از کارمزد به حق العمل کاری در تیرماه 1397 جایگاه داران هزینه حق العمل را به صورت مستقیم از مردم دریافت میکنند و کل فرآیند یاد شده که بار سنگین مالی و حسابداری برای شرکت ملی پخش داشت حذف شد.
در شیوه جدید ،سوخت را با رقمی پایین تر از نرخ تکلیلفی -به عنوان مثال 1390 تومان -به جایگاه دار (یا شرکت برند) فروخته میشود و جایگاه دار فرآورده را با نرخ تکلیفی 1500 تومان به مصرف کنندگان عرضه می کند و بدین ترتیب تفاوت آن که مثلا 110 تومان می شود به عنوان کارمزدهنگام عرضه فرآورده به مردم دریافت می کند.
در حال حاضر حداکثر نرخ حق العمل برای جایگاه های مستقل 1000 ریال به ازا هر لیتر فرآورده بنزین و 350 ریال برای فرآورده نفت و گاز است. این ارقام برای جایگاه های تحت برند 1109 ریال برای بنزین و 459 ریال است.
مالیات ارزش افزوده مشکلی که تازگی به مشکلات دیگر اضافه شده است
سازمان امور مالیاتی کشور اخیرا با صدور فراخوانی، جایگاه داران سوخت را به عنوان مشمولان مرحله هشتم اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده، جهت ثبت نام در این نظام مالیاتی فراخوان کرد.
بر اساس مفاد جزء(پ) بند(۳) ماده (۲) آیین نامه اجرایی بند (الف) تبصره (۱۴) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور و اختیارات حاصل از مقررات ماده (۱۸) قانون مالیات بر ارزش افزوده، کلیه جایگاه داران سوخت (فرآورده های نفت و گاز) با هر حجم از فروش و یا درآمد کالا و ارایه خدمات که به موجب فراخوان های قبلی، تاکنون برای اجرای قانون فراخوان نشده اند، مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال ۱۳۹۹ می باشند. جایگاه داران مشمول این فراخوان، از تاریخ یکم فروردین ماه ۱۳۹۹ مکلف به اجرای تکالیف مقرر در قانون می باشند. اشخاص مذکور که بعد از تاریخ اجرای فراخوان نیز ایجاد، تاسیس و به ثبت می رسند و یا شروع به انجام فعالیت می کنند، در صورت فعالیت با هر حجم از فروش و یا درآمد (کالا و خدمت) مشمول اجرای قانون از تاریخ شروع فعالیت می باشند.
عدم ابلاغ نرخ حق العمل جایگاه داران و زیان های مضاعف
نرخ حق العمل فروش فرآورده های نفتی از سال گذشته تغییری نداشته است.بنابر قانون قرار بوده است هییت وزیران از ابتدای سال نرخ جدید خدمات جایگاه داران را تصویب و ابلاغ کند و تاکنون به این مهم اقدام نکرده است. این عدم تغییر در حالی رخ میدهد که هزینه های جاری جایگاه داران در حوزه نیروی انسانی شاهد افزایش 46 درصدی و در بخش تعمیر و نگهداری شامل افزایش بیش از 54 درصدی بوده است .
با این وجود بعد از ابلاغ سازمان مالیاتی ،جایگاه داران با هزینه سنگینی به اندازه 9 درصد کل فروش خدمتشان مواجه هستند. فروشی که به هیچ عنوان نمیتوانند آن را مخفی یا کتمان کنند .از سوی دیگر سرمایه قفل شده در ملک و تجهیزات و فرآروده موجود در مخازن پمپ بنزین برای جایگاه داران قدرت نقدشوندگی سریع ندارد و عملا با وجود یک کسب و کار پویا ،جایگاه داران با مشکلات عدیده مالی مواجه هستند.
حق العمل فروش جایگاه داران چه زمانی افزایش می یابد؟
شنیده ها حاکی از ان است که نرخ جدید به وزارت نفت ابلاغ شده است اما هنوز جهت اجرا به شرکت ملی پخش ابلاغ نگردیده است . به نظر میرسد در مهر ماه و با فرو کش کردن التهابات بازار این نرخ هم ابلاغ شود .البته مشخص نیست خسارت شش ماه اخیر را چه کسی بر عهده میگیرد.
صدور کارت سوخت با تاخیر تبدیل به یک معضل شده است .به گزارش «یونش»، فاطمه کاهی در گفت و گو با ایسنا، درباره تاخیر پیش آمده برای صدور کارت ، اظهار کرد: در شرایط فعلی حداکثر زمانی که برای صدور آن درنظر گرفته شده حدود سه ماه است(منبع خبر) .در خصوص گازوییل به دلیل اینکه عمدتا مربوط به خودروهای همگانی است و طبیعتا در حمل و نقل نقش مهمی دارد لذا کمترین زمان را برای صدور کارت این نوع خودروها اختصاص می دهیم. قبلا هم نگرانی زیادی بابت عدم واریز سهمیه به کارت های مفقودی و در حال صدور بوجود آمده بود .برای مطالعه بیشتر مقاله سهمیه سوخت کارت های مفقودی چه میشود؟ رابخوانید.
زمان صدور کارت سوخت دو ماه خواهد شد
سخنگوی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی افزود: صدور کارت سوخت بخش خودروهای عمومی گازوییلی زیر ۲۰ روز صادر و ارسال می شود و هیچ تاخیری نیز تا کنون به وجود نیامده، در حوزه بنزین نیز اولویت بندی صورت گرفته به گونه ای که خودروهای عمومی و وانت بارها کمتر از یک ماه کارت سوخت خود را دریافت کردند.
کاهی با اشاره به بخش خودروهای شخصی و موتورسیکلتها نیز گفت: تاخیر به وجود آمده در این بخش بوده که علت آن نیز شیوع ویروس کرونا است، تعهدی که وزارت نفت برای صدور کارتدارد، حدود دو ماه بوده و من گمان میکنم که تا مهرماه به حالت عادی بازگردیم و بتوانیم طی دو ماه کارتمتقاضیان را صادر کنیم.
کارت مفقودی چند روز در جایگاه می ماند؟
وی با اشاره به کارت های سوخت مفقودی و سرنوشت آن ها، اظهار کرد: اگر کارت افراد در جایگاه بماند، سه روز در همان جایگاه خواهد ماند و بعد از این زمان به مدت یک هفته در نواحی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران نگهداری می شود و بعد از آن اگر صاحب کارت اقدام به دریافت نکرد باید درخواست المثنی بدهد.
سخنگوی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی با بیان اینکه بیش از ۵۰۰ هزار کارت در باجه های معطله پست است، گفت: علت این موضوع ممکن است تغییر آدرس و یا نقل و انتقال خودرو در ابتدای خرید و یا دلایل دیگر باشد که در این شرایط هموطنان می توانند با مراجعه به پست و ارائه مدارک شناسایی و خودرو کارت را دریافت کنند.
نیازی به تغییر نام کارت نیست
کاهی در پاسخ به سوالی که آیا نیاز است فرد حتما کارت سوخت را به نام خود کند؟ گفت: اطلاعاتی که در تراشه کارت درج شده مربوط به خودرو بوده اما اطلاعاتی که روی کارت نوشته شده مربوط به مالکی است که هنگام صدور کارت مالک خودرو بوده است و نیازی به تغییر نام آن نیست
جایگاه های سوخت از توزیع چغرافیایی مناسبی به خصوص در کلان شهرها برخوردار نیستند و توزیع جایگاه با مصرف تناسبی ندارد. به عنوان مثال در حوزه کلان شهر تهران روزانه میاگین 12.5 میلیون لیتر بنزین مصرف می شود که این میزان در روزهای پیک به بیش از 13میلیون لیتر هم می رسد.
مناطق 1تا7 کلان شهر تهران مناطقی هستند که نیاز به احداث جایگاه جدید دارند اما زمین مناسب و سرمایه گذاری که این زمین مناسب را در اختیار داشته باشد و بتواند شرایط و استاندارد های لازم را برای احداث جایگاه فراهم کند وجود ندارد.ر حال حاضر 325 باب جایگاه بنزین و گازوئیل در استان تهران داریم . از این تعداد جایگاه سوخت مایع حدودا 205 باب آن در حوزه کلان شهر استان تهران قرار دارد. در حالی که نیاز شهری مانند تهران در حدود 350 جایگاه عرضه سوخت مایع است.(منبع)
در تهران و برخی از کلانشهرها، گرانی زمین و سود بالای برج و ساختمانسازی ، مانع حضور سرمایهگذاران در پروژه احداث جایگاههای سوخت میشود. این امر ناشی از مقایسه نادرست کسب و کار فروش فرآورده ها و حامل های انرژی است . با توجه به اینکه در ایران به جایگاههای سوخت نگاهی تک بعدی وجود دارد از نظر هر سرمایه گذار راه اندازی یک پمپ بنزین در زمینی که میتوان روی ان یک برج مسکونی یا تجاری ساخت از نظر اقتصادی توجیه ندارد.اما در صورتی که نگاهی جامع به جایگاه سوخت به عنوان یک مرکز خدمات خودرویی داشته باشیم که در کنار آن کسب و کار فعالی مانند سوپر مارکت وجود دارد و از هر متر مربع آن میتوان در ساعت درآمد کسب کرد آن هم به طور مادام العمر آن وقت یک پمپ بنزین سرمایه گذاری جذابی میشود.
مشکلات سرمایه گذاری در جایگاه های سوخت
با همه این تفاسیر سرمایه اولیه برای راه اندازی یک پمپ بنزین اقتصادی عدد بسیار سنگینی است .این سرمایه از حدود 2 میلیارد برای چایگاه های سوخت تک سکو شروع شده و تا حدود 30 میلیارد تومان برای یک جایگاه در موقعیت عالی افزایش می یابد. این امر موجب میشود تا ورود افرادی که سرمایه خرد دارند به این حوزه امکان پذیر نباشد. اما راهکار چیست ؟
سرمایه گذاری و مشارکت جمعی در یک پروژه پمپ بنزین راه کار تامین سرمایه مناسب برای این امر است. اما موضوع شراکت و نامشخص بودن ابعاد حقوقی آن معمولا مردم را از این نوع مشارکت ها درو میکند.از همه مهمتر امکان نقد شدن سرمایه و سود آن در هر لحظه است که معمولا در مواردی مانند املاک برای شرکا بسیار سخت است .راهکار پیشنهادی یونش برای این امر ایجاد و توزیع توکن انرژی یونش است. در این توکن شما میتوانید بخشی از سرمایه مورد نیاز برای راه اندازی یک جایگاه سوخت را پرداخت کنید و به صورت روزشمار از محل درآمد های آن منتفع شوید .
بلاکچین در خدمت توسعه سرمایه گذاری
تکنولوژی بلاکچین زیرمجموعهای از فناوری دفترکل توزیع شده (Distributed Ledger) است. به زبان خیلی ساده میتوان گفت که این فناوری از دو بخش «دفترکل» و «توزیع شده» تشکیل شده. در ادبیات حسابداری «دفترکل» دفتری است که در آن انواع حسابها بهطور جداگانه ذخیره و نگهداری میشود. به عبارتی دفترکل به نوعی پایگاه ذخیرهسازی دادههای مالی است.حال فرض کنیم این دفترکل به جای اینکه بهصورت متمرکز و در یک مکان مشخص (مثلا گاوصندوق شرکت) نگهداری شود، بین همه افراد واجد شرایط «توزیع میشود». در این حالت دفترکل در اختیار تمامی افراد واجد شرایط (خصوصی یا عمومی) قرار خواهد گرفت.
مهمترین مزایای بلاکچین
افزایش شفافیت: پایگاه داده در فناوری بلاکچین بهصورت غیرمتمرکز است بنابراین محتوای آن در اختیار همه افراد واجد شرایط قرار دارد و خبری از پنهانکاری نیست.
کاهش خطا و تقلب: تغییر محتوای پایگاه داده در فناوری بلاکچین نیازمند اجماع اکثریت افراد است (حداقل ۵۱ درصد افراد باید با تغییرات موافقت کنند). این ویژگی امکان تغییر ناخواسته دادهها و تغییرات دارای مقاصد متقلبانه را تا حد زیادی کاهش میدهد.
حذف واسطهها: یکی از ویژگیهای فناوری بلاکچین ارتباط همتا به همتا است که بر اساس آن هر شخصی میتواند مستقیما با کاربر نهایی (EndUser) ارتباط داشته باشد. با استفاده از این ویژگی نیاز به استفاده از واسطهها از بین میرود.
افزایش سرعت و کاهش هزینهها: تمرکززدایی از پایگاه داده و لزوم اجماع برای تغییر محتوای پایگاه داده نیاز به استفاده از فرآیندهای کنترلی و بازرسی را کاهش داده و سرعت اجرای عملیات را افزایش میدهد. همچنین با حذف واسطهها، هزینه انجام کارها نیز کاهش مییابد.
توکن انرژی یونش ابزار توسعه سرمایه گذاری حوزه انرژی
طرح توکن یونش ،با استفاده از فناوری DLT یا دفتر کل توزیع شده ،ساز و کاری را فراهم میکند که به کمک آن مبالغ خرد پول بلااستفاده شما میتواند تبدیل به سرمایهگذاری شود.با خرید توکن های این طرح شما در خرید یا راه اندازی یک جایگاه سوخت و انرژی مشارکت میکنید و در هر زمان بخواهید میتواندی با تحویل توکن خود برابر با مبلغ اسمی روز آن بنزین دریافت کنید.یا آنکه با انتقال آن به دیگران برابر با مبلغ اسمی آن وجه رایج دریافت کنید.میانگین بازدهی این طرح از ابتدای فعالیت آن سالانه ۲۳ درصد است.بازدهی این طرح روزشمار محاسبه میشود و در آخر هر ماه به مانده حساب شما نزد یونش افزوده میشود.
برای استفاده از این طرح کافی است توکن مربوطه را از اینجا خریداری کنید.
دستیار صوتی الکسا با بیش از ۱۱هزار و ۵۰۰ پمپ بنزین وابسته به شرکتهای اکسون موبیل در سراسر آمریکا سازگار شده است تا پرداخت هزینه سوختگیری با فرامین صوتی انجام شود. به گزارش انگجت، آمازون با شرکت اکسون موبیل و شرکت پرداخت فیسور به توافق رسیده است تا افراد در زمان حضور در پمپ بنزینهای اکسون موبیل در آمریکا بتوانند از دستیار صوتی هوشمند الکسا برای سوختگیری استفاده کنند. آمازون افزوده شدن این خدمات به الکسا را در زمان برگزاری نمایشگاه سیایاس در ژانویه گذشته اعلام کرده بود.برای استفاده از این خدمات کاربر قبل از سوختگیری عبارت «پول بنزین را بده» را بیان میکند. برای استفاده از این خدمات کاربر باید گوشی یا ابزار دیجیتالی به همراه داشته باشد که دستیار صوتی الکسا روی آن فعال باشد. الکسا قبل از پرداخت نام پمپ بنزین و شماره دستگاه سوختگیری را با راننده چک میکند، سپس فرآیند سوختگیری آغاز میشود. در نهایت هزینه سوختگیری بهطور خودکار از کیف پول دیجیتال پرداخت میشود.
پرداخت بدون کارت و آنلاین بهای سوخت یکی از روش های امن و در عین حال بهداشتی پرداخت بهای کالاها و خدمات است که میتواند در ایران نیز توسعه یابد. ما در مقاله جداگانه ای به این موضوع پرداخته ایم که میتوانید آن را در اینجا بخوانید .هوش مصنوعی با کمک ابزارهایی مانند دستیار های صوتی میتواند به بهتر شدن تجربه مشتری در پمپ بنزین ها کمک بزرگی کند.با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی میتوان صنعت فرآورده های نفتی را در ایارن متحول نمود.این تحول در ابعاد مختلف و در طول کل زنجیره امکان پدیر است . برای اطلاعات بیشتر اینجا را بخوانید.