تامین مالی پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی مهمترین چالش پیش روی فعالان این صنعت در ایران است. محقق کردن پتانسیل‌های فوق‌العاده‌ این صنعت در کشور نیازمند سرمایه‌گذاری کلانی است که در شرایط تحریمی و فقدان دسترسی به منابع سرمایه‌گذاران خارجی نیازمند بسیج منابع داخلی است. هدایت سرمایه‌های داخلی به سمت صنعت انرژی، علاوه بر راه‌انداز چرخ‌های این صنعت و خلق ارزش برای کشورمان، بازدهی قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران به همراه خواهد داشت.

یکی از موضوعاتی که همیشه در انجام و اجرایِ پروژه های زیربنایی در کشورهای در حال توسعه، مورد توجه قرار گرفته است، روشِ تأمین مالیِ این گونه طرح هاست. روش های مهم و معمول در مورد اقسام تأمین مالی پروژه های زیربنایی، استفاده از منابع داخلی و هزینه مستقیم دولت، استقراض دولت(چه استقراض داخلی و چه استقراض خارجی)، قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال(مانند قراردادهای BOT)، قراردادهای مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات، ساخت و تأمین مالی (EPCF)، مشارکت مدنی یا جوینت ونچر (JV) و سرمایه گذاری مستقیم غیردولتی (شامل بخش خصوصی و بخش خارجی) را شامل می گردد.

فقدان دسترسی به منابع آسان خارجی و نیز ناکافی بودن منابع دولتی جهت اجرایی کردن طرح‌های این صنعت سبب شده بازیگران این صنعت به دنبال راه‌های جدیدی جهت تامین سرمایه‌ مورد نیاز خود باشند. در عمل، نبود زبان مشترک بین صاحبان پروژه‌ها و سرمایه‌گذاران، ظرافت‌های حقوقی و قانونی روش‌های تامین مالی موجود در کشور و نیز عدم ارتباط منسجم بین سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران موانعی بزرگ بر سر راه تجهیز منابع این طرح‌ها می‌شود.

تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) یکی از شیوه های نوین تأمین مالی است که بسط و گسترش آن حاصل پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنار اقبال و اعتماد عمومی است.  در برنامه سال ۱۴۰۰ هدایت سرمایه های خرد مردمی به سمت تولید از طریق تامین مالی جمعی و استفاده از ماده ۱۱ قانون رفع موانع تولید به عنوان پروژه ای دیده شده است.

با استفاده از فنّاوری بلاک‌چین و هوش مصنوعی میتوان با شکل دهی یک پلتفرم کاهش هزینه‌های انرژی را ایجاد کرد.اخیرا شرکت Distro به عنوان مجری پلتفرمی را بر این مبنا در بندر رتردام ایجاد کرده است .این شرکت  با به کارگیری صفحات خورشیدی و باتری، انرژی تولیدی را ذخیره کرده و در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.
بر این اساس یک بستر مبتنی بر قیمت‌های عادلانه و توافقات تجاریِ شفاف شکل گرفته و شرکت‌ها را برای استفاده از انرژیِ سبز برای دستیابی به بندر سبز ترغیب می‌کند.این پلتفرم با بهره‌گیری از فناوری‌های محاسباتی، میزان کاهش مصرف انرژی مشترکان را اندازه‌گیری کرده و به ازای کاهش مصرف، پاداشی در قالب اعتبار دیجیتالی در کیف پول دیجیتال مشترکین، شارژ می‌کند.شرکت ها و بهره برداران بندر می‌توانند از این اعتبار دیجیتال تخصیص یافته که قابلیت نقل و انتقال، خرید و فروش و تبدیل به کالا و خدمات و … دارد استفاده کنند و با رشد این اکوسیستم حتی هزینه مصرف حامل‌های دیگر انرژی را نیز پرداخت کنند.
“Nico van Dooren” مدیر جدید تجارت بندر رتردام در رابطه با این پروژه  گفت: این طرح آزمایشی برای همه مفید است، زیرا نه تنها قیمت انرژی را مناسب می‌کند بلکه هزینه‌های انرژی پایدار را برای مشتریان به شدت  کاهش می‌دهد این یک راه حل است که به هدف محیط زیست پایدار با کربن خنثی کمک می‌کند.در  این طرح که برای اولین بار در جهان به ابتکار شرکت Distro به اجرا در می‌آید و از این طریق شرکت‌های پیمانکار و فعال در بندر می‌توانند برق مورد نیاز خود را با اعلام تقاضا  پس از ۴۸ ساعت دریافت کنند.در این روش  بلاک‌چین و هوش مصنوعی الگوی مصرف و میزان تولید در مصرف استفاده کنندگان برق را پیش‌بینی کرده و بر اساس کیلووات ساعت میزان عرضه و تقاضا را متعادل می‌کند. این پلتفرم کمک می‌کند تا انرژی خورشیدی اضافی ذخیره  شده و در مواردی که تولید انرژی خورشیدی پایین است آن را به کاربران عرضه کند.

ایجاد این نوع پلتفرم ها در بنادر و بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، باعث می‌شود که کشور به سمت مصرف بهینه انرژی در بخش دریا  حرکت کند.با توجه به اینکه اعتبار دیجیتال موجود در این شبکه صرفاً به کالا و خدمات تبدیل می‌شود و بر مبنای کاهش مصرف شکل گرفته است، منجر به افزایش نقدینگی نمی‌شود. ضمن آنکه، حاکمیت امکان رصد آنلاین میزان مصرف انرژی در کل سواحل کشور  را پیدا خواهد کرد و از طرفی فرهنگ کاهش مصرف انرژی نیز در افراد و شرکتها نهادینه می‌شود.

ماهی گیری امارات از آب گل آلود برای جذب کشتی‌ها

از آنجایی که بندر فجیره در نزدیکی ایران در حال تهیه سوخت کم‌سولفور است، سایر کشتی‌های خارجی برای اینکه بتوانند از سوخت کم‌سولفور استفاده کنند از ایران تغییر مسیر می‌دهند تا بتوانند از سوخت کم‌سولفور استفاده کنند.

راه حل های موجود چیست ؟

یکی از راهکارها نصب اسکرابر است که با این دستگاه می‌توان سوخت با سولفور 3.5 درصد را تسویه و به سوخت با سولفور نیم درصد تبدیل کرد اما مشکل اساسی این است که اسکرابرها فقط قابلیت نصب در کشتی‌های مدل 2013 به بعد را دارند.همچنین می‌توان از  گازوئیل به جای سوخت با سولفور 3.5 درصد استفاده کرد .اما با توجه به اینکه هر لیتر آن 7500 تومان است، صرفه اقتصادی ندارد. از سوی دیگر استفاده گازوئیل در طولانی مدت باعث ایجاد نقص در موتور کشتی‌ها می‌شود.

با توجه به  اینکه وزارت نفت در تولید سوخت کم‌سولفور تعلل کرده است ،لازم است پالایشگاه‌های اصفهان و آبادان هم وارد تولید سوخت کم‌سولفور شوند تا بتوانند بخشی از نیاز کشور را جبران کنند. همچنین سازمان بنادر تنفس یک ساله برای استفاده از سوخت کم‌سولفور به کشتی‌های کاپوتاژی فعال در بنادر ایران بدهد.

لیتیوم هدف بعدی روسیه در بازار انرژی جهان است .غول انرژی اتمی روسیه، روس‌اتم، در نظر دارد تا سال ۲۰۲۳ تولید این فلز ارزشمند  را آغاز کند و هدف آن به دست آوردن ۹ تا ۱۰ درصد از بازار جهانی آن تا سال ۲۰۳۰ است.

چالش کمبود جایگاه سوخت در ایران

جایگاه های سوخت از توزیع چغرافیایی مناسبی به خصوص در کلان شهرها برخوردار نیستند و  توزیع جایگاه با مصرف تناسبی ندارد. به عنوان مثال در حوزه کلان شهر تهران روزانه میاگین 12.5 میلیون لیتر بنزین مصرف می شود که این میزان در روزهای پیک به بیش از 13میلیون لیتر هم می رسد.

مناطق 1تا7 کلان شهر تهران مناطقی هستند که نیاز به احداث جایگاه جدید دارند اما زمین مناسب و سرمایه گذاری که این زمین مناسب را در اختیار داشته باشد و بتواند شرایط و استاندارد های لازم را برای احداث جایگاه فراهم کند وجود ندارد.ر حال حاضر 325 باب جایگاه بنزین و گازوئیل در استان تهران داریم . از این تعداد جایگاه سوخت مایع حدودا 205 باب آن در حوزه کلان شهر استان تهران قرار دارد. در حالی که نیاز شهری مانند تهران در حدود 350 جایگاه عرضه سوخت مایع است.(منبع)

در تهران و برخی از کلانشهرها، گرانی زمین و سود بالای برج و ساختمان‌سازی ، مانع حضور سرمایه‌گذاران در پروژه احداث جایگاه‌های سوخت میشود. این امر ناشی از مقایسه نادرست کسب و کار فروش فرآورده ها و حامل های انرژی است . با توجه به اینکه در ایران به جایگاههای سوخت نگاهی تک بعدی وجود دارد از نظر هر سرمایه گذار راه اندازی یک پمپ بنزین در زمینی که میتوان روی ان یک برج مسکونی یا تجاری ساخت از نظر اقتصادی توجیه ندارد.اما در صورتی که نگاهی جامع به جایگاه سوخت به عنوان یک مرکز خدمات خودرویی داشته باشیم که در کنار آن کسب و کار فعالی مانند سوپر مارکت وجود دارد و از هر متر مربع آن میتوان در ساعت درآمد کسب کرد آن هم به طور مادام العمر آن وقت یک پمپ بنزین سرمایه گذاری جذابی میشود.

مشکلات سرمایه گذاری در جایگاه های سوخت 

با همه این تفاسیر سرمایه اولیه برای راه اندازی یک پمپ بنزین اقتصادی عدد بسیار سنگینی است .این سرمایه از حدود 2 میلیارد برای چایگاه های سوخت تک سکو شروع شده و تا حدود 30 میلیارد تومان برای یک جایگاه در موقعیت عالی افزایش می یابد. این امر موجب میشود تا ورود افرادی که سرمایه خرد دارند به این حوزه امکان پذیر نباشد. اما راهکار چیست ؟

سرمایه گذاری و مشارکت جمعی در یک پروژه پمپ بنزین راه کار تامین سرمایه مناسب برای این امر است. اما موضوع شراکت و نامشخص بودن ابعاد حقوقی آن معمولا مردم را از این نوع مشارکت ها درو میکند.از همه مهمتر امکان نقد شدن سرمایه و سود آن در هر لحظه است که معمولا در مواردی مانند املاک برای شرکا بسیار سخت است .راهکار پیشنهادی یونش برای این امر ایجاد و توزیع توکن انرژی یونش است. در این توکن شما میتوانید بخشی از سرمایه مورد نیاز برای راه اندازی یک جایگاه سوخت را پرداخت کنید و به صورت روزشمار از محل درآمد های آن منتفع شوید .

بلاکچین در خدمت توسعه سرمایه گذاری

تکنولوژی بلاکچین زیرمجموعه‌ای از فناوری دفترکل توزیع شده (Distributed Ledger) است.  به زبان خیلی ساده می‌توان گفت که این فناوری از دو بخش «دفترکل» و «توزیع شده» تشکیل شده. در ادبیات حسابداری «دفترکل» دفتری است که در آن انواع حساب‌ها به‌طور جداگانه ذخیره و نگهداری می‌شود. به عبارتی دفترکل به نوعی پایگاه ذخیره‌سازی داده‌های مالی است.حال فرض کنیم این دفترکل به جای اینکه به‌صورت متمرکز و در یک مکان مشخص (مثلا گاوصندوق شرکت) نگهداری شود، بین همه افراد واجد شرایط «توزیع می‌شود». در این حالت دفترکل در اختیار تمامی افراد واجد شرایط (خصوصی یا عمومی) قرار خواهد گرفت.

مهم‌ترین مزایای بلاک‌چین 

افزایش شفافیت: پایگاه داده در فناوری بلاک‌چین به‌صورت غیرمتمرکز است بنابراین محتوای آن در اختیار همه افراد واجد شرایط قرار دارد و خبری از پنهانکاری نیست.

کاهش خطا و تقلب: تغییر محتوای پایگاه داده در فناوری بلاک‌چین نیازمند اجماع اکثریت افراد است (حداقل ۵۱ درصد افراد ‌باید با تغییرات موافقت کنند). این ویژگی امکان تغییر ناخواسته داده‌ها و تغییرات دارای مقاصد متقلبانه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

حذف واسطه‌ها: یکی از ویژگی‌های فناوری بلاک‌چین ارتباط همتا به همتا است که بر اساس آن هر شخصی می‌تواند مستقیما با کاربر نهایی (EndUser) ارتباط داشته باشد. با استفاده از این ویژگی نیاز به استفاده از واسطه‌ها از بین می‌رود.

افزایش سرعت و کاهش هزینه‌ها: تمرکززدایی از پایگاه داده و لزوم اجماع برای تغییر محتوای پایگاه داده نیاز به استفاده از فرآیندهای کنترلی و بازرسی را کاهش داده و سرعت اجرای عملیات را افزایش می‌دهد. همچنین با حذف واسطه‌ها، هزینه انجام کارها نیز کاهش می‌یابد.

توکن انرژی یونش ابزار توسعه سرمایه گذاری حوزه انرژی

طرح توکن یونش ،با استفاده از فناوری DLT یا دفتر کل توزیع شده ،ساز و کاری را فراهم می‌کند که به کمک آن مبالغ خرد پول بلااستفاده شما میتواند تبدیل به سرمایه‌گذاری شود.با خرید توکن های این طرح شما در خرید یا راه اندازی یک جایگاه سوخت و انرژی مشارکت میکنید و در هر زمان بخواهید میتواندی با تحویل توکن خود برابر با مبلغ اسمی روز آن بنزین دریافت کنید.یا آنکه با انتقال آن به دیگران برابر با مبلغ اسمی آن وجه رایج دریافت کنید.میانگین بازدهی این طرح از ابتدای فعالیت آن سالانه ۲۳ درصد است.بازدهی این طرح روزشمار محاسبه می‌شود و در آخر هر ماه به مانده حساب شما نزد یونش افزوده می‌شود.

برای استفاده از این طرح کافی است توکن مربوطه را از اینجا خریداری کنید.

دستیار صوتی الکسا با بیش از ۱۱هزار و ۵۰۰ پمپ بنزین وابسته به شرکت‌های اکسون موبیل در سراسر آمریکا سازگار شده است تا پرداخت هزینه سوخت‌گیری با فرامین صوتی انجام شود. به گزارش انگجت، آمازون با شرکت اکسون موبیل و شرکت پرداخت فیسور به توافق رسیده است تا افراد در زمان حضور در پمپ بنزین‌های اکسون موبیل در آمریکا بتوانند از دستیار صوتی هوشمند الکسا برای سوخت‌گیری استفاده کنند. آمازون افزوده شدن این خدمات به الکسا را در زمان برگزاری نمایشگاه سی‌ای‌اس در ژانویه گذشته اعلام کرده بود.برای استفاده از این خدمات کاربر قبل از سوخت‌گیری عبارت «پول بنزین را بده» را بیان می‌کند. برای استفاده از این خدمات کاربر باید گوشی یا ابزار دیجیتالی به همراه داشته باشد که دستیار صوتی الکسا روی آن فعال باشد. الکسا قبل از پرداخت نام پمپ بنزین و شماره دستگاه سوخت‌گیری را با راننده چک می‌کند، سپس فرآیند سوخت‌گیری آغاز می‌شود. در نهایت هزینه سوخت‌گیری به‌طور خودکار از کیف پول دیجیتال پرداخت می‌شود.

پرداخت بدون کارت و آنلاین بهای سوخت یکی از روش های امن و در عین حال بهداشتی پرداخت بهای کالاها و خدمات است که میتواند در ایران نیز توسعه یابد.  ما در مقاله جداگانه ای به این موضوع پرداخته ایم  که میتوانید آن را در اینجا بخوانید .هوش مصنوعی با کمک ابزارهایی مانند دستیار های صوتی میتواند به بهتر شدن تجربه مشتری در پمپ بنزین ها کمک بزرگی کند.با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی میتوان صنعت فرآورده های نفتی را در ایارن متحول نمود.این تحول در ابعاد مختلف و در طول کل زنجیره امکان پدیر است . برای اطلاعات بیشتر اینجا را بخوانید.

ویدئو این روش پرداخت را اینجا ببینید.