بلاتکلیفی بنزین سفر موجب شده برخی از مالکان خودرو تمایل چندانی برای استفاده از سهمیه بنزین خود در ماههای پایانی سال نداشته باشند و این سهمیه را برای مسافرتهای نوروزی ذخیره کنند. تخصیص سهمیه بنزین نوروزی با هدف تشویق مردم به مسافرت داخلی در شرایطی در دستور کار قرار گرفته است که حالا دیگر شمار ماههایی که بنزین به صورت سهمیهای در باکهای خودروها میسوزد به دو ماه رسیده است. در بیست و چهارمین روز آبان ماه بود که سهمیهبندی بنزین اعلام و مقرر شد ماهانه خودروهای شخصی ۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی را به عنوان سهمیه دریافت کرده و سوختگیری مازاد بر این میزان نیز مستلزم پرداخت سه هزار تومان به ازای هر لیتر بنزین باشد.
حالا، اما به سنت سالهای پیشین، در سالهایی که بنزین به صورت سهمیهای عرضه میشد، موضوع اختصاص سهمیه خاص برای سفرهای نوروزی ارائه شده است.
پیش از این در سالهای ابتدایی دهه نود میزان سهمیه نوروزی برابر با ۵۰ لیتر بود. هر چند مونسان هنوز اعلام نکرده است که میزان سهمیه پیشنهادی دستگاه تحت تصدیاش برای تخصیص بنزین سهمیهبندی چه میزان است، اما گزارشهای رسیده نشان میدهد رقم پیشنهادی در همین محدوده ۵۰ تا ۶۰ لیتر قرار دارد.
بنزین سفر طرحی بود که در نخستین دور سهمیهبندی بنزین در دولت محمود احمدینژاد اجرا شد و میزان سهمیه آن را هر بار روسای سازمان وقت میراث فرهنگی و گردشگری به مردم اعلام میکردند. این سهمیه متغیر و معمولا حدود ۵۰ لیتر یا کمتر از آن بود؛ چراکه مخالفان سرسختی در دولت وقت و حتی خارج از آن داشت.
اکنون با اجرای دوباره طرح سهمیهبندی گمانهزنیهایی درباره بازگشت طرح سهمیه «بنزین سفر» مطرح شده است که شهرام رضایی – مدیر برنامه ریزی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی – در اینباره گفته که قبلاً سهمیهای با عنوان سهمیه سفر داشتهایم، اما هنوز در این زمینه تصمیمی در کارگروه تعیین سهمیههای سوخت گرفته نشده است.
بهتازگی نیز بیژن زنگنه – وزیر نفت – نیز اعلام کرده که افزایش سهمیه بنزین برای مسافرتهای نوروزی در اختیار وزارت نفت نیست و هنوز ابلاغیهای دراین باره به وزارت نفت داده نشده است .
وی از مساعدت دولت در زمینه تخصیص این سهمیه به رسانهها خبر داده و تاکید کرده است برنامه مذکور اجرایی خواهد شد با این حال نه تنها مقامات شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی که حتی وزیر نفت خبر دادهاند هنوز مصوبهای در این خصوص ابلاغ نشده و فعلا خبری از تخصیص سهمیههای نوروزی نیست. با این حال به نظر میرسد بنا بر پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، امسال نیز بنزینی تحت عنوان سهمیه بنزین نوروزی تخصیص داده شود.
میزان صرفهجویی در مصرف بنزین چقدر است؟
این درحالی است که طبق آخرین دادههای مرکز آمار، بیشترین سفر ایرانیها با خودروی شخصی انجام میشود. در بهار سال ۱۳۹۷ تردد حدود ۶۹ میلیون خودروی شخصی بین شهرها ثبت شده است که با احتساب ۱۳ میلیون ۲۲۱ هزار و ۸۵۱ خودروی شخصی متعلق به دیگران و ۱۶ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۳۵۲ سواری کرایهای، نقش این وسیله نقلیه در سفرهای مردم مشخص میشود.
از بامداد روز جمعه ۲۴ آبان، بنزین سهمیهبندی شد و بر این اساس قیمت بنزین معمولی سهمیهای (ماهانه ۶۰ لیتر برای خودروهای شخصی) از قرار هر لیتر ۱۵۰۰ تومان، قیمت بنزین معمولی غیرسهمیهای از قرار هر لیتر ۳۰۰۰ تومان و قیمت بنزین سوپر نیز از قرار هر لیتر ۳۵۰۰ تومان تعیین شد.
کنترل مصرف سوخت با توجه به میانگین بالای مصرف سوخت، افزایش توان صادرات، مبارزه با قاچاق سوخت و اختصاص منابع حاصل از مدیریت مصرف به مردم به ویژه اقشار ضعیف و کمدرآمد به صورت مستقیم و نیز کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها و شهرها از جمله اهداف اجرای طرح سهمیهبندی بنزین اعلام شده است.
آخرین آمارهای ارائه شده از سوی وزیر نفت نشان میدهد سهمیه بندی بنزین، میزان مصرف را با کاهشی آشکار مواجه کرده است. در حال حاضر میزان مصرف بنزین کاهشی بین ۱۸ تا ۲۰ میلیون لیتر در روز را تجربه کرده است. این آمار هر چند از سوی بیژن زنگنه وزیر نفت ایران تایید شده است، اما وی تاکید میکند: هم اکنون حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیون لیتر در مصرف روزانه بنزین کاهش داریم که البته این میزان تثبیت نشده و فکر میکنم میزان صرفه جویی واقعی روزانه کمتر از این میزان باشد و مصرف بالاتر برود و بخش عمده این صرفه جویی هم اکنون صادر میشود و عمده مصرف بنزین مردم هم، بنزین سهمیهای است. این نکته روشن میکند که تخصیص بنزین نوروزی با توجه به سبد مصرفی خانوارها میتواند در ترغیب به سفر موثر واقع شود. تجربه سالیات گذشته نیز نشان میدهد تصمیم گیری نهایی و ابلاغ سهمیه در اسفند ماه هر سال صورت میگیرد.
سوختگیری چه تغییری کرده است؟
هر چند مصرف بنزین کاهش یافته است، اما شلوغی پمپ بنزینها و تراکم بالای خودروها در جایگاههای سوختگیری بسیار بیشتر از گذشته به چشم میآید.