در بامداد جمعه مورخ 24 آبان ماه پس از روزها گمانه زنی در مورد افزایش قیمت بنزین و آزاد سازی نرخ حامل های انرژی براساس قیمت های اخیر نرخ ارز، سرانجام قیمت جدید بنزین به شکل رسمی اعلام شد و براین اساس قیمت بنزین معمولی از 1000 تومان به 1500 تومان افزایش یافته است که در سهمیه ای 60 لیتری (در یک ماه) در اختیار دارندگان کارت سوخت قرار خواهد گرفت.
قیمت بنزین آزاد (پس از اتمام سهمیه 60 لیتر در ماه) معادل 3000 تومان اعلام شده است که افزایشی سه برابری را نسبت به قیمت قبلی (لیتری یک هزار تومان) نشان می دهد و قیمت بنزین سوپر نیز با افزایشی کمتر از 300 درصد از 1200 تومان (سابق) به 3500 تومان رسیده است که مسلما افزایشی قابل توجه برای مالکین خودروهای جدید محسوب می شود. چرا که بسیاری از دارندگان خودروهای مدرن و مجهز به موتورهای توربو نیازمند استفاده از بنزین سوپر هستند.
شاید تفاوت جالب توجه دور تازه سهمیه بندی بنزین نسبت به دور قبلی در حذف سهمیه بنزین سوپر باشد، در واقع پیش از این و در دور قبلی مالکین می توانستند سهمیه 60 لیتری بنزین موجود در کارت سوخت خود را از نوع بنزین معمولی و بنزین سوپر انتخاب نمایند، اما حالا بنزین سوپر تنها با نرخ آزاد (3500 تومان) عرضه می شود که به معنای افزایش قابل توجه هزینه سوخت گیری خودروهای مدرن برای مالکین خواهد بود.
همچنین براساس خبرهای اولیه، سهمیه جدید بنزین خودروهای مختلف به شرح جدول بالا اعلام شده است، خودرو سواری شخصی 60 لیتر در ماه، خودرو سواری شخصی دوگانه سوز، 30 لیتر در ماه، تاکسی بنزینی 400 لیتر، تاکسی دوگانه سوز، 200 لیتر. موتور سیکلت 25 لیتر، وانت بین 60 تا 300 لیتر و آمبولانس نیز 500 لیتر در یکماه. البته این سهمیه بندی چندان موثق نیست و احتمال تغییرات در جدول فوق وجود دارد که به محض اطلاع رسانی مورد بازبینی و اصلاح قرار خواهد گرفت.
قیمت تمام شده هر لیتر بنزین برای دولت چقدر است؟
رئیس هیئت مدیره کانون جایگاه داران گفت: «قیمت تمام شده هر لیتر بنزین برای دولت 4 تا 5 هزار تومان است اما اینکه گفته می شود بنزین در کشور ما خیلی ارزان است یک تحلیل اشتباه است، بلکه قیمت بنزین باید نسبت به سبد درآمدی مردم سنجیده شود.»
رئیس هیئت مدیره کانون جایگاه داران اظهار کرد: «طبق اطلاعیه شماره 8 شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی مصرف سوخت از 96 تا 98 میلیون لیتر در هشت ماهه اول امسال به 75 میلیون لیتر پس از اجرای طرح سهمیه بندی رسیده و طبق اطلاعات میدانی به دست آمده از استانها، بیش از 30 درصد در مصرف بنزین معمولی کاهش داشتیم.»
همایون صالحی در خصوص مصرف بنزین سوپر گفت: «حدود دو سال است که بنزین سوپر به دلیل تحریم ها کمتر عرضه شده و بیشتر صادر می شود و البته بنزین سوپر در تهران به دلیل مسائل سیاسی به مقدار بیشتری عرضه می شود.»
وی گفت: «طبق آخرین آمارها، مصرف بنزین سوپر از یک میلیون لیتر مصرفی به حدود 400 هزار لیتر رسیده است.»
رئیس هیئت مدیره کانون جایگاه داران با بیان اینکه مصرف بنزین سوپر به شدت پایین آمده گفت: «با ماندن بنزین سوپر در مخزن، فضای خالی مخازن در زیر زمین بیشتر شده و با تغییر حجم، تبخیر افزایش پیدا می کند و جایگاه داران هم ضرر خواهند کرد.»
وی با اشاره به اینکه تغییر قیمت، میزان مصرف را فقط در یک بازه کوتاه مدت کاهش می دهد بیان کرد: «روش منطقی و عقلانی برای کاهش مصرف سوخت توسعه حمل و نقل عمومی و زیرساخت های مربوطه است.»
صالحی در خصوص قیمت تمام شده هر لیتر بنزین اظهار داشت: «طبق گفته ها، قیمت تمام شده هر لیتر بنزین برای دولت 4 تا 5 هزار تومان است. اینکه گفته می شود بنزین در کشور ما خیلی ارزان است یک تحلیل اشتباه است، بلکه قیمت بنزین باید نسبت به سبد درآمدی مردم سنجیده شود.»
مصرف روزانه بنزین ۲۲ میلیون لیتر کاهش یافت
مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، «امیر وکیل‌زاده در این باره گفت: با اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت در کشور، مصرف روزانه بنزین کشور از میانگین روزانه نزدیک به ۹۹ میلیون لیتر به حدود ۷۷ میلیون لیتر در روز رسیده است که این رقم حاکی از صرفه جویی ۲۲ میلیون لیتری در مصرف روزانه بنزین کشور است.»
وی مصرف روزانه بنزین کشور از ابتدای آبان ماه سال جاری تا پایان روز پنج‌شنبه، ۲۳ آبان ماه سال جاری (یک روز قبل از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین) را به طور میانگین ۹۸ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز اعلام کرد و افزود: «این میزان در مدت مشابه سال گذشته (یکم تا بیست و سوم آبان ماه سال ۹۷) به طور میانگین ۸۹ میلیون لیتر در روز بوده است.»
مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران تاکید کرد: «متوسط مصرف روزانه بنزین کشور از روز ۲۴ آبان ماه سال جاری تا پایان روز جمعه، ۱۵ آذرماه سال جاری (پس از اجرای طرح سهمیه بندی بنزین) به ۷۶ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر در روز رسیده است که این رقم معادل روزانه ۲۲ میلیون و ۱۰۰ هزار لیتر کمتر از ۲۳ روز ابتدایی آبان ماه سال جاری بوده است.»
بنزین سوپر ۳۵۰۰ تومانی را نه مردم می‌خواهند نه جایگاه‌داران
به گفته عضو هیئت مدیره کانون جایگاه داران کشور «با توجه به اینکه پس از اجرای طرح سهمیه‌بندی، قیمت بنزین سوپر به ۳۵۰۰ تومان در هر لیتر افزایش یافته و این بنزین بدون سهمیه به مردم عرضه می‌شود، استقبال از این فرآورده نفتی تاحد قابل توجهی کاهش یافته است.»
وی افزود: «عرضه بنزین سوپر برای جایگاه داران نیز مقرون به صرفه نیست و اکنون اکثر جایگاه‌ها فاقد بنزین سوپر است.»
از سوی دیگر خودروهای مدرن که به بنزین سوپر نیازمندند نیز به علت عدم دسترسی به این نوع بنزین و عدم توزیع این سوخت در جایگاه های کشور در بلند مدت با مشکل مواجه می شوند.
این درحالیست که مدتی قبل شایعه کمبود بنزین سوپر به دلیل صادارات این فراورده نفتی مطرح شده بود و به نظر می رسد در شرایط فعلی و پس از سهمیه بندی نیز به دلیل این شرایط قیمت گذاری، امکان صادرات کامل بنزین سوپر در پی عدم استقبال مصرف کنندگان داخلی فراهم آمده باشد.
وانت بارها 100 لیتر سهمیه سوخت اضافه می گیرند
رئیس سازمان حمایت در مورد افزایش کرایه وانت‌بارها و تاثیر آن بر افزایش قیمت کالا و خدمات گفت: برای جلوگیری از افزایش قیمت وانت‌بارها، کامیونت و نیسان وانت‌ها و پیکان وانت‌ها ستاد تنظیم بازار در جلسه اخیر مصوب کرد تا 100 لیتر به سهمیه آنها اضافه شود.
عباس تابش در مورد افزایش نرخ کرایه تاکسی بعد از افزایش قیمت بنزین گفت: سهم بنزین در هزینه تمام شده تاکسی 9 درصد است و اگر این را بپذیریم با افزایش قیمت بنزین یعنی کرایه هر مسیر فقط 4.5 درصد باید افزایش یابد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: بنابراین اگر کرایه یک مسیر تا قبل از افزایش قیمت بنزین 2 هزار تومان بوده است بعد از افزایش قیمت بنزین به 2080 تومان می‌رسد که اگر این عدد را رند کنیم کرایه آن مسیر می‌تواند 2100 تومان شود
رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان بیان داشت: «بنابراین هر گونه افزایش قیمت بیش از ارقام مذکور تخلف است.»
وی با بیان اینکه اتحادیه تاکسی‌رانی و انجمن‌های تخصصی صاحب این خدمت اعلام کرده‌اند که افزایش قیمت ندارند، گفت: «اگر افزایش قیمتی در این خدمت رخ داده باشد تخلف است و باید همه کمک کنیم تا جلوی این فرصت طلبی گرفته شود.»
تابش اظهار داشت: «مردم در صورت مشاهده افزایش قیمت کرایه تاکسی آن را از طریق تماس با تلفن 124 و همچنین تماس با سازمان‌های صنعت و معدن استان‌های و اتاق‌های اصناف اطلاع دهند و قطعا گزارش‌های واصله را رسیدگی خواهیم کرد.»
وی همچنین در مورد افزایش کرایه وانت‌بارها و تاثیر آن بر افزایش قیمت کالا و خدمات گفت: «برای جلوگیری از افزایش قیمت وانت‌بارها، کامیونت و نیسان وانت‌ها و پیکان وانت‌ها ستاد تنظیم بازار در جلسه اخیر مصوب کرد تا 100 لیتر به سهمیه آنها اضافه شود.»
تابش اظهار داشت: «مسلما این سهمیه به آنها تخصیص می‌یابد و این افزایش بدان معناست که به اندازه نیاز آنها سهمیه افزایش یافته است.»
وی گفت: «براین اساس هر گونه تغییر قیمت به اندازه 9 درصد قابل قبول است و افزایش نرخ کرایه این دسته از وسایل حمل و نقل تخلف است.»
قیمت بنزین چه تاثیری بر سفرها گذاشت؟
مدیر مرکز مدیریت راه‌های سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای اعلام کرده است: «براساس ارزیابی‌های صورت گرفته، تردد انواع خودروها در شریان‌های اصلی و جاده‌های کشور طی 10 روز پس از سهمیه بندی و اصلاح قیمت بنزین، 16 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته و 30 درصد نسبت به مدت مشابه قبل از اجرای این تصمیم، کاهش داشته است.»
بازار داغ دلالی سهمیه بنزین در جایگاه ها
به اذعان کارشناسان، مهمترین پاشنه آشیل سهمیه بندی و دو نرخی شدن بنزین، فسادخیز بودن آن است؛ موضوعی که حسن روحانی در ابتدای دوره اول ریاست جمهوری خود نیز به آن اذعان داشت و به همین دلیل هم، بازار سوخت کشور را به سمت تک نرخی کردن و حذف کارت سوخت پیش برد.
اینک، کمتر از سه هفته پس از برقراری نظام سهمیه بندی و دو نرخی شدن بنزین، جایگاه های سوخت شاهد شکل گیری بازار خرید و فروش سهمیه هستند؛ بازاری که نرخ‌های آن متناسب با اینکه در ابتدا، میانه یا انتهای ماه قرار داشته باشیم، متفاوت است.