سال گذشته که موضوع احیای کارت‌های سوخت مطرح شد،‌ ابتدا قرار بود تا به جای اختصاص کارت سوخت جدید به افرادی که کارت سوخت خود را گم کرده و یا به هر دلیلی به آن دسترسی ندارند، ‌کارت‌های بانکی به عنوان کارت سوخت مورد استفاده قرار گیرد.

به این صورت که سهمیه بنزین در کارت بانکی شارژ شود و با مراجعه به پمپ‌بنزین‌ها و استفاده از دستگاه‌های کارتخوان، ‌سهمیه بنزین از کارت کسر شود.

به مرور اما مشخص شد زیرساخت‌های لازم برای اینکار فراهم نیست و از همین رو کارت‌های سوخت جدید صادر شد تا میزبان سهمیه سوخت باشند.

با این حال استفاده از کارت‌های بانکی به عنوان کارت سوخت در حجمی محدود مورد استفاده قرار گرفته تا آنجا که در حال حاضر روزانه تا ۲ میلیون لیتر بنزین از این طریق راهی باک خودروها می‌شود.

آمارها اما نشان می‌دهد که در مجموع،‌ تراکنش برای دریافت سوخت از طریق سهمیه اختصاص داده شده در کارت بانکی ماهانه ۳ میلیون تراکنش است و این در حالی است که مجموع تراکنش‌ها برای دریافت بنزین در جایگاه‌های سوخت هر ماه به بیش از ۱۲۰ میلیون مورد می‌رسد که حکایت از این دارد که تنها ۴ درصد از تراکنش‌های سوخت‌گیری با سهمیه اختصاص داده شده در کارت بانکی انجام می‌شود.

این سهمیه البته به همه افراد تعلق نمی‌گیرد و تنها افرادی که شاهد تعدیل در سهمیه بنزین خود هستند از این طریق اعتبار مورد نظر را دریافت می‌کنند.

این افراد شامل دارندگان خودروهای فعال در آژانس‌های مسافری، دارندگان خودروهای تاکسی‌های اینترنتی، تعدیل سهمیه جانبازان،‌ آمبولانس‌های آرامستان‌ها و تاکسی‌های بین شهری که بر اساس پیمایش سهمیه بنزین دریافت می‌کنند، می‌شود.

به گزارش خبرنگار مهر، در روزهای اخیر شاهد سوداگری افسارگسیخته ای در بازار خودرو بودیم. به نحوی که همه مسؤولین ذی ربط را پای کار کشاند و صدای اعتراض مشتریان بلند شد. هر چند این افسار گسیختگی تا حد اندکی مدیریت شد، اما همچنان قیمت خودرو بالا است و همین قله نشینی و همچنین نرخ بنزین می‌تواند، گزینه مصرف سوخت خودرو را به یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها برای انتخاب خودرو تبدیل کند. در این میان افزایش نرخ خودروهایی که عموم مردم از آن استفاده می‌کنند اهمیت نوع سوخت مصرفی، قیمت و آثار آن را دو چندان کرده است.

وقتی زور مردم به نرخ خودرو نرسید ترجیح می‌دهند سوخت ارزانی را برای مصرف انتخاب کنند که از نظر میزان پیمایش و ایجاد هزینه‌های فنی، کمترین بار مالی را داشته باشد. در این میان پس از بنزین، ال.پی.جی بهترین گزینه برای پاسخ به همه نیازهای مصرف کنندگان آن می‌شود. این در حالی است که با افزایش قیمت بنزین بسیاری از افراد به مصرف گازمایع روی آوردند. البته به صورت غیر استاندارد و غیرقانونی. علت این استقبال مردمی از ال.پی.جی علاوه بر قیمت ارزان آن نسبت به بنزین، میزان پیمایش بالای خودرو با این نوع سوخت در مقایسه با سی. ان. جی و ایجاد مشکلات کمتر برای سیستم مکانیکی ماشین بود.

وزیر نفت در یک برنامه تلویزیونی در تاریخ ۱۵ بهمن ۹۸، آب پاکی را روی دست صاحبان خودروهای LPG سوز ریخت و در این باره گفت: «LPG برای سوخت خودرو نیست». این اظهار نظر وزیر نفت در حالی مطرح شد که بر اساس بررسی‌های انجام شده کارشناسان، در ایران حدود یک میلیون خودروی LPG سوز وجود دارد و به نظر می‌رسد زنگنه با چنین اظهار نظری عملاً یک میلیون صاحب خودروهای LPG سوز در ایران را نادیده گرفته است.

این در حالی است که در کشورهایی مانند ترکیه، کره جنوبی، روسیه و ایتالیا به ترتیب ۴.۷ میلیون، ۲.۵ میلیون، ۳ میلیون و ۲.۴ میلیون خودروی LPG سوز وجود دارد و کشورهای پیشرفته با وجود واردات ال پی جی، از این سوخت به طور گسترده در خودروهای خود استفاده می‌کنند. روسیه که صاحب بزرگترین منابع گازی در دنیاست، غیر از سی ان جی، ال پی جی را نیز به اندازه ۳ میلیون تن در سال در خودروها استفاده و در واقع جایگزین بنزین کرده است تا از تنوع سبد سوخت و منافع آن بهره‌مند باشد.

دلایل برتری گاز مایع نسبت به بنزین / سرمایه‌ای که سوخت

طبق گفته کارشناسان چون عدد اکتان این سوخت فسیلی بیش‌تر از عدد اکتان بنزین (۸۵-۹۷) است معمولاً باعث کارکرد بهتر موتور و جلوگیری از کوبش آن می‌شود. همچنین به دلیل انتشار آلاینده کمتر نسبت به بنزین و گازوئیل، راهکاری برای کاهش آلودگی هوا خواهد بود.

سال ۹۷ کل گازمایع تولیدی کشور ۸.۵ میلیون تن بوده که از این مقدار ۷۷ درصد آن صادر شده است، متأسفانه در برهه‌هایی از زمان نیز به دلیل ایجاد مشکلات تحریمی در صادرات گازمایع، سوخت مذکور توسط مشعل‌های پالایشگاهی یا تزریق به خط لوله گاز طبیعی سوزانده شده است که برآورد می‌شود نزدیک به ۹۰ میلیون دلار از منابع کشور در این میان به هدر رفته است. این در حالی است که سوخت مذکور می‌توانست به صورت قانونی در خودروهای سبک و سنگین کشور استفاده شود.

مصرف ال پی جی به نفع دولت

هر کیلوگرم گاز مایع معادل ۱.۵ لیتر بنزین پیمایش می‌کند. قیمت مصرف داخلی این فرآورده ۷۵۰ تا ۸۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم به مصرف کننده می‌رسد. مقدار صادرات گاز مایع ۶.۵ میلیون تن در سال است که اگر از این مقدار ۲ میلیون تن در داخل مصرف کنیم مقدار ۲.۴ میلیون تن بنزین برای صادرات آزاد می‌شود و با توجه به اینکه اختلاف قیمت صادرات گاز مایع و بنزین قابل توجه است بنابراین با صادر کردن مقدار بنزین معادل و جایگزینی گاز مایع، مبلغ ۲.۹۰۰ میلیارد تومان درآمد برای کشور حاصل خواهد شد که می‌توان بخشی از آن را برای توسعه جایگاه‌های LPG و همچنین به عنوان تسهیلاتی برای تبدیل خودرو با سوخت تک، اختصاص داد و بقیه را برای جبران بخشی از کسری بودجه در نظر گرفت.

تقاضا برای بنزین در آمریکا و سایر کشورهای جهان با دستور مقامات برای ماندن مردم در خانه به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا که رفت و آمدها را محدود کرده، به شدت کاهش پیدا کرده، با دستور دولت آمریکا برای ماندن مردم در خانه، افت تقاضا برای بنزین شدت گرفت و در یک هفته ۳۰ درصد کاهش یافت. کاهش مصرف بنزین در آمریکا منعکس کننده وضعیت مشابه در اسپانیا و ایتالیا است که شدیدترین قرنطینه را در میان کشورهای اروپایی اعمال کرده اند. تقاضا برای بنزین در این منطقه حدود ۸۵ درصد کاهش داشته است.

آمار هفتگی دولت آمریکا نشان داد که عرضه بنزین در بازار کمترین میزان از سال ۱۹۹۴ بوده است. اگرچه این کاهش به شدت کاهش فروش بنزین به مصرف کنندگان معمولی نبوده است اما احتمالا با دریافت سوخت کمتر از سوی فروشندگان، شدت خواهد گرفت. پالایشگاه‌ها تولیدشان را کاهش داده اند زیرا ذخایر سوخت در مخازن افزایش پیدا کرده و به نوبه خود باعث پایین رفتن قیمتهای نفت شده است. طبق برآورد برخی از تحلیلگران، تقاضای جهانی برای نفت ممکن است حداکثر ۳۰ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند.

مشتری بنزین در اروپا کم شد

کشورهایی اروپایی هم با کاهش مصرف بنزین روبرو شده اند. طبق اعلام شرکت خط لوله CLH Group، تقاضا برای بنزین در اسپانیا در هفته منتهی به ۲۹ مارس بر مبنای سالانه ۸۳ درصد کاهش پیدا کرد. انجمن فروشندگان بنزین انگلیس هم اعلام کرد فروش بنزین در این کشور در اواخر مارس ۶۶ درصد در مقایسه با میانگین دو ماه پیش از آن کاهش داشت.

وضعیت ایران چگونه است؟

بیژن زنگنه – وزیر نفت – در رابطه با شرایط ایران در بازار بنزین  گفت: در طول بیش از ۲۰ سالی که در صنعت نفت فعالیت می‌کنم و پیش‌تر از آن را هم دیده بودم، در تاریخ صنعت نفت سابقه نداشته که سوددهی پالایشگاه‌ها به‌شدت پایین بیاید و بسیاری از آنها به حد زیان‌دهی برسد، به‌نحوی که هم‌اکنون قیمت بیشتر فرآورده‌های خروجی پالایشگاه‌ها از نفت‌خام کمتر شده است و ترجیح می‌دهند تولیدی نداشته باشند.

به گفته وی، ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام و فرآورده‌ها در ایران و دیگر کشورها افزایش قابل‌توجهی یافته به نحوی که ما اکنون به رقم بی‌سابقه‌ای در ذخیره‌سازی بنزین رسیده‌ایم که تاکنون سابقه نداشته است.

کاهش فروش فرآورده‌های نفتی و کاهش فعالیت پمپ بنزین‌ها نیز از دیگر تبعات اقتصادی ویروس کرونا در ایران است که بخشی از جایگاه‌های عرضه بنزین ناچار شدند نیروهای خود را تعدیل کنند.

کاهش تقاضا بازار بنزین را برهم زد

همچنین حسن ضیا کاشانی –  مدیرعامل اسبق شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران – درباره وضعیت بازار صادرات بنزین در ایران و دنیا، گفت: اوضاع عرضه بنزین و مصرف آن به دلیل شیوع ویروس کرونا کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: قبل از شیوع این ویروس میزان مصرف بنزین در ایران حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز بود که اکنون این عدد به حدود ۶۰ میلیون لیر کاهش یافته که این اعداد بیانگر کاهش رفت و آمد و تقاضا است.

این کارشناس حوزه سوخت با بیان این‌که با کاهش مصرف از میزان صادرات کاسته می شود، تاکید کرد: تنها راه بهبود این مساله ریشه کن کردن ویروس کروناست، باید کل دنیا به توصیه‌های بهداشت جهانی توجه کنند و به گونه ای رفتار شود که کرونا از روی کره زمین محو شود و یا حداقل بروز و ظهور آن تا این میزان آسیب زا نباشد.

کاشانی با بیان اینکه بازگشت به شرایط گذشته در زمان کم محقق نمی شود، تصریح کرد: هرچه برای از بین رفتن این ویروس تلاش بیشتری صورت گیرد، می توان نسبت به بازگشت به دوران سابق امیدوارتر بود.

۲۲۳۲۲۷